اسلام آباد – 29 جنوري (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان چيو آه?? ته پاڪستان ۽ چين جي وچ ۾ 70 سالا قديم دوستاڻا ويجها لاڳاپا آه??، ايندڙ هفتي چين جي دوري جو منتظر آه??ان، چين جي تجربن مان فائدو کڻي رهيا آه??ون، وڌيڪ سک?? جا خواهشمند آه??ون، وقت سان گڏ پاڪستان ۽ چين جي دوستي وڌيڪ مضبوط ٿيندي، عالمي برادري جيڪڏهن افعانستان جي عوام کي مشڪل جي هن گهڙيءَ ۾ ڇڏي ڏنو ته اتي بدترين انساني بحران جنم وٺندو، اويغور جي معاملي تي تنقيد ۽ ڪشمير تي ڄاڻي ??اڻ?? خاموشي اختيار ڪرڻ اولهه جو ٻٽو معيار آه??. چيني ميڊيا کي انٽرويو ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته آئون پنهنجي وفد سان گڏ ايندڙ هفتي جي پڄاڻي تي چين جي دوري جو منتظر آه??ان، چين وڃڻ سدائين خوشي جوڳو رهيو آه??، اسان جا 70 سالا قديم لاڳاپا آه??، پاڪستان جي عوام ۽ چين جي عوام جي وچ ۾ گهرا لاڳاپا آه??، ان لاءِ چين وڃڻ سدائين خوشي جو سبب آه?? ۽ آئون چين جي دوري جو منتظر آه??ان. وزيراعظم چيو ته ٻنهي ملڪن جا لاڳاپا وقت گذرڻ سان گڏ مضبوط تر ٿيا آه??، ان جو بنيادي سبب پاڪستان ۾ موجود اهو احساس آه?? ته چين سدائين ضرورت جي وقت ۾ اسان سان گڏ بيٺل رهيو آه??، پاڪستان جڏهن به ڪنهن مشڪل دور مان گذريو چين سدائين اسان سان گڏ بيٺل رهيو ۽ پاڪستان به چين سان گڏ بيٺل رهيو آه?? ۽ اسان پاڙيسري آه??ون. وزيراعظم چيو ته آئون اسڪول ۾ پڙهندو هئس جڏهن قراقرم هاءِ تعمير ڪئي پئي وئي، اها شاهراهه چين جي حڪومت ۽ پاڪ فوج جي گڏيل تعاون سان تعمير ٿي، اهو هڪ تمام مشڪل منصوبو هو ڇو ته رستو تمام گهڻو ڏکيو هو. ڊگهو جابلو سلسلو هو ۽ مون کي ياد آه?? ته ڪيترائي چيني ڪارڪن شاهراهه قراقرم جي تعمير دوران فوت به ٿيا، ان لاءِ اهي لاڳاپا تمام گهرا آه?? ۽ وقت گذرڻ سان گڏ اهي وڌيڪ مضبوط ٿيا آه?? ۽ سي پيڪ به ٻنهي ملڪن کي وڌيڪ ويجهو ڪري ڇڏيو آه??. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته هي پهريان اولمپڪس آه?? نه رڳو سرمائي پر ڪي به جيڪي آئون سڌوسنئون ڏسندس، مون کي ان جو شدت سان انتظار آه?? ۽ توهان ڄاڻو ٿا ته آئون هڪ رانديگر رهيو آه??ان، پنهنجي زندگي جا اٽڪل 20 سالن آئون هڪ عالمي رانديگر رهيو آه??ان، چين جا ماڻهو ڪرڪيٽ نه ٿا کيڏن، مون کي اميد آه?? ته جيئن جيئن اسان جا لاڳاپا وڌيڪ مضبوط ٿيندا، اسان چين جي ماڻهن کي ڪرڪيٽ کيڏڻ به سيکاري ڇڏينداسين ته جيئن چين به ڪرڪيٽ کيڏندڙ زبردست ٽيم بڻجي وڃي، آئون ان جو منتظر آه??ان ڇو ته بطور رانديگر ٻنهي ملڪن جا ويجها لاڳاپا گڏيل لاڳاپن سان گڏوگڏ منهنجي لاءِ انهن راندين کي ڏسڻ تمام گهڻي دلچسپي جو سبب آه?? ڇو ته جڏهن کان سياست ۾ آيو آه??ان آئون راندين جا ڪي به مقابلا ڏسڻ کان محروم رهيو آه??ان. وزيراعظم چيو ته عالمي وبا سان باقي سمورين شين کان کانسواءِ سڄي دنيا ۾ راندين جا مقابلا تمام وڌيڪ متاثر ٿيا آه??، ان ڏس ۾ چين ۾ سرمائي اولمپڪس منعقد ڪرڻ ساراهه جوڳا آه??. وزيراعظم چيو ته چين جي حوالي سان سڀ کان متاثر ڪندڙ شيءَ جنهن کي هاڻي سڄي دنيا تسليم ڪري ٿي اها چين جو گذريل 35 – 40 سالن دوران 70 ڪروڙ ماڻهن کي غربت مان ڪڍڻ آه??، انساني تاريخ ۾ ان کان اڳ ائين ڪڏهن ناهي ٿيو اها ئي شيءَ سڄي دنيا کي چين جي حوالي سان سڀ کان وڌيڪ متاثر ڪري ٿي، ڀلي انهن جا چين سان سٺا لاڳاپا هجن يا اهي ٻئي طرف هجن يعني چين جي مخالفت ڪندا هجن جڏهن ته سڀني کي تسليم ڪرڻو پوي ٿو ته انساني تاريخ ۾ ان کان اڳ ائين ڪڏهن ناهي ٿيو. هن چيو ته جيڪا شيءَ مون کي چين بابت سڀ کان وڌيڪ متاثر ڪري ٿي اها اها ئي حقيقت آه??، ڇو ته منهنجو به بنيادي مقصد اهو ئي آه?? ته پاڪستان ۾ ڪهڙي طريقي سان ماڻهن کي غربت مان ڪڍڻو آه??، توهان ڄاڻو ٿا ته جڏهن آئون چين ويس ته مون خاص طور تي انهن قدمن بابت ڄاڻڻ چاهيو جيڪي غربت جي خاتمي لاءِ اتي کنيا ويا، اهو ئي سبب آه?? جو آئون سمجهان ٿو ته چين جي ترقياتي ماڊل جي اسان هتي پاڪستان ۾ پوئيواري ڪرڻ چاهيون ٿا ڇو ته ان ماڊل جي ذريعي چين سڀني کي واڌاري ۾ حصيدار بڻايو جڏهن چين ۾ واڌورو ٿيو ته چين سان گڏ سڄي آبادي ترقي ڪئي، اهو ائين نه هو جيڪو بدقسمتي آه?? جيئن ته باقي دنيا ۾ امير امير تر ٿيندا وڃن ٿا ۽ غريب غريب تر، امير ۽ غريب جي وچ ۾ خال وڌندو وڃي ٿو. هن چيو ته حقيقت ۾ اسان عالمي وبا دوران ڏٺو ته غريب ماڻهو غريب تر ٿيو جڏهن ته امير ترين ماڻهو وڌيڪ امير ٿي ويا، چين انهن سمورن ملڪن جي لاءِ هڪ ماڊل آه?? جيڪي سمورن ماڻهن جي ترقي چاهين ٿا. وزيراعظم چيو ته اصل ۾ سي پيڪ جي پهرين مرحلي ۾ رابطا وڌائڻ ۽ توانائي جي پيداوار تي ڌيان ڏنو ويو هاڻي سي پيڪ اڳئين مرحلي ۾ داخل ٿي ويو آه?? جتي صنعتن کي نئين جاين تي منتقل ڪيو پيو وڃي، اسان پنهنجي خصوصي صنعتي زونز کي ترقي ڏيڻ چاهيون ٿا پوءِ خاص طور تي اسان پنهنجي زرعي شعبي جي پيداوار ۾ اضافي جي لاءِ مدد چاهيون ٿا ڇو ته چين ۾ زرعي ۽ لائيو اسٽاڪ جي شعبن ۾ پيداوار جي شرح پاڪستان جي مقابلي ۾ وڌيڪ آه??، اسان کي ان سلسلي ۾ به مدد گهربل آه??، ان کانسواءِ چين خشڪ سالي کان محفوظ ڪپهه جا ڪيترائي قسم تيار ڪيا آه??، پاڪستان ۾ اسان وٽ اهڙي تمام گهڻي زمين آه?? جتي ڪپهه جا اهي قسم پوکي سگهجن ٿا، ان حوالي سان اسان چين کان مدد وٺنداسين، ان کانسواءِ ٽيڪنالاجي ۽ انفارميشن ٽيڪنالاجي جو شعبو به آه?? ۽ ٽيڪنالاجي جي شعبي ۾ انقلاب دنيا جو مستقبل آه??، چين ان ڏس ۾ تمام گهڻي ترقي ڪئي آه?? ۽ ان شعبي ۾ به اسان چين کان مدد چاهينداسين. سنڪيانگ ۾ اويغور سان سلوڪ جي حوالي سان سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته اويغور سان ٿيندڙ سلوڪ جي حوالي سان اوله?? ۾ ??مام گهڻي تنقيد ٿي رهي آه??، اسان چين ۾ پنهنجي سفير معين الحق کي اتي موڪليو ۽ هن رپورٽ ڏني آه?? ته زميني حقيقتون بلڪل مختلف آه??، پاڪستان ۾ اسان جي لاءِ اهو تمام گهڻو مشڪل آه?? ته هڪ طرف اهي اويغور جي ڳالهه ڪن ٿا پر اوله?? ۾ ??هي ڪشمير بابت وڌيڪ ڳالهه نه ٿا ڪن ڇو ته ڪشمير ۾ ڀارت پاران انساني حقن جي بدترين پائمالي ڪئي وئي آه?? ۽ هڪ طريقي سان اولهه ڪشمير تي ڄاڻي ??اڻ?? خاموشي اختيار ڪئي آه?? جتي اٽڪل 90 لک ماڻهو مشڪل ترين حالتن ۾ 8 لک ڀارتي فوج جي موجودگي ۾ هڪ کليل جيل ۾ رهي رهيا آه??، اولهه جو ٻٽو معيار آه?? ۽ اسان جي لاءِ اها هڪ مشڪل صورتحال آه??. افغانستان جي صورتحال بابت سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته افغانستان 40 سالن کان مشڪل صورتحال ۾ رهيو آه??، ان جو سبب اهو آه?? ته 40 سالن تائين ٻاهرئين طاقتن افغانستان کي ميدان جنگ بڻائي رکيو ته 40 سالن تائين افغانستان جي ماڻهن مشڪلاتون برداشت ڪيون ۽ هاڻي 40 سالن کانپوءِ افغانستان ۾ امن قائم ٿيڻ جو موقعو هٿ آيو آه??، هن وقت افغانستان ۾ ڪا جنگ نه ٿي رهي آه?? ۽ چار ڏهاڪن کانپوءِ ائين ٿي رهيو آه??، انهن حالتن ۾ عالمي برادري کي اهو سمجهڻ گهرجي ته جن ماڻهن 40 سالن تائين مشڪلاتون برداشت ڪيون آه?? ۽ هاڻي جڏهن پرڏيهي فوجيون افغانستان مان هليون ويون آه??، اهي ان جي نتيجن کان هٽي ڪري افغانستان کي ائين ڇڏي نه ٿا سگهن ته افغانستان جا ماڻهو اهڙين حالتن ۾ ڪيئن گذارو ڪندا ڇو ته جڏهن 1989ع ۾ سوويت فوجون افغانستان کي خدا حافظ چئي ويون ۽ ٻين به اهو ئي ڪيو جنهن کانپوءِ افغانستان ۾ گهرو ويڙهه شروع ٿي وئي جنهن ۾ 2 لک افغاني مارجي ويا ۽ ملڪ ۾ هڪ اضطرابي ڪيفيت هئي ۽ ان افراتفري ۾ طالبان جنم ورتو ۽ هاڻي 20 سالن کانپوءِ جيڪڏهن هڪ ڀيرو ٻيهر سڀ افعانستان کي ڇڏي ڏين ٿا ته افغانستان جي چار ڪروڙ عوام کي بدترين انساني بحران کي منهن ڏيڻو پوندو ۽ ان کان وڌيڪ اهو ته جيڪڏهن افغانستان ۾ بحران پيدا ٿئي ٿو ته ممڪن آه?? ته اهي ئي حالتون پيدا ٿي وڃن جيڪي 20 سال اڳ پيدا ٿيون هيون، جڏهن آمريڪي فوجي افغانستان ۾ داخل ٿيا هئا، جيڪڏهن بحران پيدا ٿئي ٿو ته انهي صورتحال کي منهن ڏيڻو پئجي سگهي ٿو ان لاءِ عالمي برادري کي رڳو اتي چار ڪروڙ انسانن بابت سوچڻ گهرجي، ڀلي انهن کي طالبان حڪومت پسند آه?? يا نه، ان ڳالهه جي ثانوي اهميت هجڻ گهرجي، افغانستان جي عوام جي ڀلائي پهرين ترجيح هجڻ گهرجي، انهن کي هن وقت بدترين انساني بحران درپيش آه?? ۽ انهن کي جيترو جلد ممڪن ٿي سگهي امداد جي ضرورت آه??. وزيراعظم چين جي عوام کي نئين قمري سال ۾ مبارڪباد ڏيندي چيو ته منهنجي اميد آه?? ته چين سان اسان جا لاڳاپا اهڙا هجن جيڪي ٻنهي ملڪن جي لاءِ گڏيل طور تي فائديمند هجن، اسان پاڪستان ۾ معيشت کي بهتر بڻائڻ ۽ ماڻهن جي ڀلائي سان گڏوگڏ انهن کي غربت مان ڪڍڻ جي لاءِ ڪوششون ڪري رهيا آه??، اسان اڳ ۾ ئي چين جي تجربن مان فائدو کڻي رهيا آه??ون هڪ شيءَ جنهن جو آئون ذڪر ڪرڻ وسري ويس اها اها آه?? ته اسان چين کان سک?? چاهيون ٿا ته انهن وڏا وڏا شهر ڪيئن تعمير ڪيا آه??، چين ۾ تمام وڏا وڏا شهر آه?? ۽ جهڙي طرح انهن وڏن شهرن جا مسئلا حل ڪيا آه??، منهنجي مراد فضائي آلودگي ۽ ڪچري وغيره کي منهن ڏيڻ بابت آه??، ان حوالي سان اسان انهن کان سک?? چاهيون ٿا هڪ وڏي شهر ۾ انهن شين جا انتظام ڪرڻ هڪ سائنس آه??، بدقسمتي سان اسان جا شهر وڏي تيزي سان پکڙجي رهيا آه??، پاڪستان ۾ شهرن جي ڦهلاءُ جو رجحان سڀ کان وڌيڪ آه??، اسان چين کان اهو به ڄاڻڻ چاهينداسين ته شهري ترقي جي حوالي سان انهن ڪهڙا قدم کنيا آه??. هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته گلگت بلتستان ۽ خيبرپختونخواه?? ۾ ??سڪيئنگ جي لاءِ موزون علائقا آه??، پاڪستان ۾ ان راند تي ڌيان نه ڏنو ويو، گلگت بلتستان ۽ خيبرپختونخواه?? ۾ ??سڪيئنگ جي راند تي ڌيان ڏئي رهيا آه??ون، چين سان گڏجي اسڪيئنگ جي راند تي ڌيان ڏئي سگهجي ٿو.
.jpg)
