اسلام آباد – 25 جون (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان چيو آهي ته پاڪ??تا?? آم??يڪا سان مهذب لاڳاپا قائم ڪرڻ جو خواهشمند آهي، نائين اليون کانپوءِ اهو تعلق هڪطرفو هو، آم??يڪا چاهيو ٿي ته پاڪ??تا?? امداد جي بدلي ڳالهه مڃي، طالبان بنيادي طور تي هڪ پشتون تحريڪ آهي، افغان??تا?? مان آم??يڪا جي نڪرڻ جي تاريخ ??و اعلان ٿيڻ کانپوءِ طالبان تي اسان ??و اثر رسوخ گهٽ ٿي ويو، طالبان جيڪڏهن فوجي فتح جو رستو اختيار ڪيو ته ڊگهي جنگ ڇڙي سگهي ٿي، جنهن سان اسان به متاثر ٿينداسين، ڪشمير مسئلو حل ٿيڻ تائين ڀارت سان معمول جا لاڳاپا بحال نٿا ٿي سگهن. اهڙن خيالن ??و اظهار هن مشهوري آم??يڪي اخبار ”نيويارڪ ٽائمز“ کي هڪ انٽرويو ۾ ڪيو. پاڪ آم??يڪا لاڳاپن جي حوالي سان سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته پاڪ??تا?? جو پنهنجي پاڙيسري ملڪ ڀارت جي مقابلي ۾ آم??يڪا سان و??يڪ ويجهو تعلق رهيو آهي، نائين اليون کانپوءِ پاڪ??تا?? دهشتگردي جي خلاف جنگ ۾ آم??يڪا سان شموليت اختيار ڪئي، هاڻي جڏهن آم??يڪا افعان??تا?? مان واپس وڃي رهيو آهي پاڪ??تا?? هڪ مهذب تعلق جو خواهشمند آهي، جهڙو قومن جي وچ ۾ هوندو آهي، اسان آم??يڪا سان پنهنجي واپاري لاڳاپن کي بهتر ڪرڻ چاهيون ٿا. پاڪ – آم??يڪا لاڳاپن جي حوالي سان و??يڪ وضاحت ڪندي وزيراعظم چيو ته پاڪ??تا?? اهڙي لاڳاپن جو خواهشمند آهي جهڙا آم??يڪا ۽ برطانيه يا آم??يڪا ۽ ڀارت جي وچ ۾ هن وقت قائم آهن، اسان اهڙا لاڳاپا چاهيون ٿا جيڪي برابري جي سطح تي هجن. هن چيو ته بدقسمتي سان دهشتگردي جي خلاف جنگ دوران اهو تعلق برابري جو نه هو. آم??يڪا اهو سمجهيو ٿي ته هو پاڪ??تا?? کي امداد ڏئي رهيو آهي ان لاءِ پاڪ??تا?? کي آم??يڪا جي ڳالهه مڃڻي پوندي ۽ پاڪ??تا?? آم??يڪا لاءِ جيڪو ڪجهه ڪيو ان جي ان انساني جانين جي صورت ۾ وڏي قيمت چڪائڻي پئي، پاڪ??تا?? ان جنگ ۾ 70 هزار جانين جي قرباني ڏني ۽ ملڪي معيشت کي ان سان 150 ارب ڊالر جو نقصان پهتو، دهشتگردي جي خلاف جنگ جي ڪري خودڪش حملا ۽ ملڪ ۾ جڳهه جڳهه تي بم ڌماڪا ٿيا، وزيراعظم چيو ته هتان کان مسئلن جي شروعات ٿئي، آم??يڪا پاڪ??تا?? مان و??يڪ اميدون لڳائي رکيون ۽ بدقسمتي سان پاڪ??تا??ي حڪومتن اهو ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي جنهن جي هو صلاحيت نه رکنديون هيون. ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ اعتماد جي کوٽ هئي ۽ پاڪ??تا??ي عوام اهو سمجهيو ته هنن آم??يڪا سان لاڳاپن جي وڏي قيمت چڪائي آهي ۽ آم??يڪا اهو سمجهي ٿو ته پاڪ??تا?? گهڻو ڪجهه ناهي ڪيو تنهن ڪري اهڙي طرح سان اهو هڪ طرفو تعلق هو. وزيراعظم چيو ته اسان مستقبل ۾ اهڙو تعلق چاهيون ٿا جنهن جو بنياد اعتماد ۽ گڏيل مقصدن تي هجي ۽ هن وقت ايئن ئي آهي يعني افغان??تا?? ۾ اسان جا مقصد اڄ بلڪل هڪجهڙا آهن، وزيراعظم کان سوال ڪيو ويو ته پاڪ??تا?? ??و افغان??تا?? مان آم??يڪا جي نڪرڻ کانپوءِ ان سان اهو اسرندڙ تعلق جاري رهندو؟ جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته آئون ان ??ار?? ۾ ڪجهه نٿو چئي سگهان، مون ان حوالي سان ان طرح ناهي سوچيو. رياستن جي وچ ۾ تعلق گڏيل مفادن جي بنياد تي هوندو آهي، پاڪ??تا?? و??يڪ نوجون آبادي تي مشتمل 22 ڪروڙ ماڻهن جو ملڪ آهي جيڪو مستقبل لاءِ هڪ لحاظ کان اهم مقام رکندڙ آهي، جيڪڏهن اسان جو ڀارت سان تعلق ڪنهن مرحلي تي بهتر ٿئي ٿو جنهن جي لاءِ آئون پُراميد آهيان ته ٿيندو جيتوڻيڪ پاڪ??تا?? جي هڪ طرف سڀ کان وڏي مارڪيٽن ۾ هڪ مارڪيٽ موجود آهي ۽ ٻي طرف چين آهي، اهڙي طرح اسان جي ڀرپاسي ۾ ٻه وڏيون منڊيون موجُود آهن ۽ پوءِ توانائي لنگهه به موجود آهن جنهن مان فائدو کڻي سگهجي ٿو، اهڙي طرح پاڪ??تا?? اقتصادي لحاظ کان مستقبل ۾ اهم سگهارو مقام رکندڙ آهي، وزيراعظم پاڪ??تا?? ۽ آم??يڪا جي وچ ۾ فوجي ۽ سلامتي لاڳاپن جي حوالي سان سوال جي جواب ۾ چيو ته افغان??تا?? مان آم??يڪا جي نڪرڻ کانپوءِ مون کي خبر ناهي ته پاڪ??تا?? ۽ آم??يڪا جي وچ ۾ فوجي لاڳاپا ڪهڙي نوعيت جا هوندا ڇو ته پاڪ??تا?? افغان??تا?? ۾ خوني گهرو ويڙهه نٿو چاهي ۽ مون کي يقين آهي ته آم??يڪا به افغان??تا?? ۾ هڪ يا 2 کرب ڊالر خرچ ڪرڻ کانپوءِ نٿو چاهي ته هي ملڪ شعلن ۾ جلندو رهي ان لاءِ اسان جا مقصد گڏيل آهن، وزيراعظم چيو ته پاڪ??تا?? طالبان تي پنهنجو وڌ کان وڌ اثر ۽ رسوخ استعمال ڪيو، هن چيو ته پاڪ??تا?? انهن ٽنهي ملڪن مان هڪ آهي جنهن 1996ع کانپوءِ طالبان کي تسليم ڪيو، وزيراعظم چيو ته افغان??تا?? مان آم??يڪا جي نڪرڻ جي تاريخ ??و اعلان ٿيڻ کانپوءِ طالبان تي اسان ??و اثر رسوخ گهٽ ٿي ويو آهي ۽ ان جو سبب اهو آهي ته جيئن ئي آم??يڪا جي نڪرڻ جي تاريخ ??و اعلان ٿيو طالبان فتح جي دعويٰ ڪري ڇڏي، اهي سوچي رهيا آهن ته هنن جنگ کٽي ورتي تنهن ڪري هاڻي اهي پاڻ کي محفوظ سمجهن ٿا ۽ انهن تي اسان ??و اثر رسوخ گهٽ ٿي ويو آهي. وزيراعظم چيو ته طالبان ڳالهين تي راضي نه ٿي رهيا هئا، اسان پنهنجي اثر رسوخ سان انهن کي آم??يڪا سان ڳالهين تي آم??ده ڪيو ۽ افغان حڪومت سان ڳالهين لاءِ انهن تي دٻاءُ وڌو ۽ اهو تمام گهڻو مشڪل ڪم هو. وزيراعظم کان پڇاڻو ڪيو ويو ته ڇا پاڪ??تا?? هاڻي طالبان تي و??يڪ اثر رسوخ نٿو رکي جنهن تي وزيراعظم چيو ته پاڪ??تا?? طالبان تي زور ڏئي رهيو آهي ته هو فوجي فتح جو رستو اختيار نه ڪن اهو ممڪن نه آهي ڇو ته جيڪڏهن هو پنهنجي پوري قوت استعمال ڪري فوجي فتح حاصل ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا ته ان سان هڪ ڊگهي گهرو ويڙهه ڇڙي سگهي ٿي ۽ افغان??تا?? کانپوءِ جيڪو ملڪ ان صورتحال سبب سڀ کان و??يڪ متاثر ٿيندو اهو پاڪ??تا?? آهي، ڇو ته پاڪ??تا?? ۾ افغان??تا?? کان به و??يڪ پشتون آباد آهن ۽ طالبان جيتوڻيڪ بنيادي طور تي هڪ پشتون تحريڪ آهي، ته ان جا ٻه اثر پوندا، اسان کي خدشو آهي ته ان جي نتيجي ۾ پاڪ??تا?? ۾ پناهگيرن جو وڏو تعداد اچي ويندو جڏهن ته پاڪ??تا?? کي پهرين ئي 30 لک افغان پناهگيرن جو مسئلو درپيش آهي، وزيراعظم چيو ته مستقبل لاءِ اسان جو ويزن پنهنجي معيشت کي مٿي کڻڻ ۽ افغان??تا?? جي ذريعي وچ ايشيا تائين واپار کي فروغ ڏيڻ آهي، اسان وچ ايشيائي رياستن سان بهتر واپاري لاڳاپن لاءِ معاهدا ڪيا آهن پر اسان وچ ايشيائي رياستن تائين رسائي صرف افغان??تا?? جي ذريعي ئي حاصل ڪري سگهون ٿا ۽ افغان??تا?? ۾ گهرو ويڙهه جي صورت ۾ اهو سڀ بيڪار ٿي ويندو. افغان??تا?? جي ??ار?? ۾ هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته هن سال جي شروعات ۾ هن صدر اشرف غني سان ملاقات لاءِ افغان??تا?? جو دورو ڪيو ۽ افغان حڪومت کي مڪمل حمايت جي خاطري ڪرائي ۽ کيس ٻڌايو ويو ته اسان امن حل لاءِ هر ممڪن ڪردار ادا ڪنداسين،هن چيو ته اسان جي انٽيلي جنس ايجنسين ۽ افغان انٽيلي جنس ايجنسينز، اسان جو آرمي چيف، افغان صدر ۽ ان جو آرمي چيف جي وچ ۾ سراسر ملاقاتون ٿينديون رهنديون آهن، ان لاءِ اسان جي وچ ۾ مستقل رابطا جاري رهندا آهن، بدقسمتي سان افغان حڪومت ۾ اڃان تائين اهو تاثر آهي ته پاڪ??تا?? و??يڪ قدم کڻي سگهي ٿو جنهن جي ??ار?? ۾ آئون اهو چوڻ چاهيان ٿو ته اسان جي لاءِ اهو مايوس ڪندڙ آهي، هو ڪيترن ئي سالن کانپوءِ اسان تي ذميداري وجهي رهيا آهن ۽ اهو ته هو پاڻ ڪنهن حل تي نه پهتا آهن، ويراعظم عمران خان چيو ته طالبان جي خلاف فوجي طاقت استعمال ڪرڻ کانسواءِ اسان هر قدم کڻنداسين. هن چيو ته اسان جي معاشري جي سمورن طبقن اهو فيصلو ڪيو آهي ته اسان فوجي ڪارروائي کان پاسو ڪنداسين. آئون اهو چوڻ چاهيان ٿو ته آئون فوجي ڪارروائي جي خلاف آهيان، وزيراعظم چيو ته تورابورا جي ويڙهه کانپوءِ افغان??تا?? کان پاڪ??تا?? ۾ داخل ٿيندڙ ڪجهه سئو القاعده ويڙهاڪن کي ڪڍي ٻاهر ڪرڻ جي لاءِ آم??يڪا پاڪ??تا?? تي دٻاءُ وڌو ته هو پنهنجا فوجي قبائلي علائقن ۾ موڪلي، پوري سرحد مڪمل طور تي کليل هئي، پاڪ افغان بارڊر ڪڏهن ڪا سرحد نه هئي پر ان کي ڊيورنڊلائين سان سڃاتو ويندو آهي پر هاڻي ان تي ڪنڊيدار تار لڳائي رهيا آهيون جيڪا 90 سيڪڙو مڪمل ٿي چڪي آهي پر جيڪڏهن طالبان طاقت سان افغان??تا?? تي قبضو ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا ته ان صورت ۾ اسان سرحد کي سيل ڪنداسين ڇو ته اسان ان وقت اهو ڪري سگهون ٿا، ان لاءِ اسان سرحد تي کاردار تار لڳائي آهي جيڪا ماضي ۾ کليل هئي، پاڪ??تا?? تڪرار ۾ نٿو پوڻ چاهي ۽ اسان پناهگيرن جي هڪ دفعو ٻيهر آم?? نٿا چاهيون، هن چيو ته پاڪ??تا?? صرف افغان عوام جي چونڊيل حڪومت کي تسليم ڪندو، ڀارت جي ??ار?? ۾ هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته سمورن پاڪ??تا??ين جي ابتڙ آئون ڀارت کي و??يڪ ڄاڻان ٿو، ڪرڪيٽ جيڪا هڪ وڏي راند آهي ان جي ڪري مون کي ڀارت کان محبت ۽ احترام مليو آهي. مون جڏهن وزارت عظميٰ جو منصب سنڀاليو ته مون سڀ کان پهرين ڀارتي وزيراعظم مودي کي چيو ته اقتدار ۾ منهنجي اچڻ جو منهنجو وڏو مقصد پاڪ??تا?? مان غربت جو خاتمو آهي ۽ ان جي لاءِ بهتر رستو اهو هوندو ته ڀارت ۽ پاڪ??تا?? معمول جا واپاري لاڳاپا قائم ڪن جنهن سان ٻنهي ملڪن کي فائدو ٿيندو، اسان ان جي لاءِ ڪوششون ڪئي پر ان جو ڪو به نتيجو نه نڪتو. آئون سمجهان ٿو ته هندو قوم پرست آر ايس ايس جو نظريو آهي جنهن سان نريندر مودي تعلق رکي ٿو جيڪو ان جي راهه ۾ هڪ ديوار بڻجي بيٺل آهي. هن چيو ته جيڪڏهن ڀارت ۾ ڪا ٻي قيادت هجي ها ته هو ان سان هڪ بهترين تعلق قائم ٿي وڃي ها ۽ اسان سمورن اختلافن کي ڳالهين جي ذريعي حل ڪري وٺون ها. ڪشمير جي ساڳي حالت جي حوالي سان هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته آئون سمجهان ٿو ته اهو ڀارت جي لاءِ تباهي آڻيندڙ هوندو ڇو ته ان جو مطلب اهو تڪرار برقرار رهندو ۽ جيترو عرصو ڪشمير جو تڪرار حل طلب رهي ٿو، اهو پاڪ??تا?? ۽ ڀارت جي وچ ۾ معمول جي لاڳاپن ۾ رڪاوٽ رهندو، ڀارت آم??يڪا لاڳاپن ۽ خطي ۾ چين جي وڌندڙ اثرن بابت سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته آئون اهو چوڻ چاهيان ٿو ته اها هڪ عجيب ڳالهه آهي ته آم??يڪا ۽ چين هڪٻئي جا حريف ڇو بڻجندا، جيڪڏهن اهي ٻئي وڏيون طاقتون، ٻئي وڏيون اقتصادي طاقتون هڪٻئي سان واپار ڪن ته ان جو دنيا کي فائدو ٿيندو ۽ ان ??و اسان سڀني کي به فائدو ٿيندو. هن چيو ته اسان کي چين ۽ آم??يڪا ٻنهي سان لاڳاپا رکڻ گهرجن. وزيراعظم چيو ته پاڪ??تا?? جا چين سان پراڻا لاڳاپا آهن، چين پاڪ??تا??ن جو هڪ بهترين دوست آهي، چين دهشتگردي جي خلاف جنگ کانپوءِ ۽ دهشتگردي جي خلاف جنگ جي دوران پاڪ??تا?? جو ساٿ ڏنو. جڏهن اسان جو قرض وڌي ويا ۽ هي ان وقت ٿيندو آهي جڏهن هڪ ملڪ جنگ جي حالت ۾ هجي، واپاري سرگرميون بند ٿي ويون، صوبا ۽ قبائلي علائقا جنگ سبب تباهه ٿيا ۽ اهڙي موقعي تي چين پاڪ??تا?? جي مدد لاءِ آيو، هن چيو ته آم??يڪا ڇو اهو سوچيندو ته ڀارت چين جي خلاف ان جي دفاع جي لاءِ ڍانچي جي طور تي ڪردار ادا ڪندو، جيڪڏهن ڀارت پنهنجي لاءِ ڪو اهڙو ڪردار چاهي ٿو ته اهو ان جي لاءِ نقصانڪار هوندو ڇو ته ڀارت جي چين سان واپار ٻنهي ڀارت ۽ چين جي لاءِ فائديمند آهي.
